Łączniki zwane często włącznikami i wyłącznikami są podstawowym elementem oświetlenia schodowego. Odpowiednio połączone w parę pozwalają na sterowanie jednym źródłem światła z dwóch różnych miejsc. Zazwyczaj spotkać się z nimi można przy schodach. W ten sposób można je oświetlić, wchodząc i schodząc z nich. To jednak nie jedyne zastosowanie łączników. Sprawdzają się one także w przypadku długich korytarzy i przedpokojów. Jak prawidłowo podłączyć włącznik schodowy? 

Do czego służą włączniki schodowe?

Włączniki schodowe to niezwykle popularne i zarazem praktyczne rozwiązanie, które wykorzystywane jest w wielu domach oraz mieszkaniach. Służą one do sterowania oświetleniem z dwóch różnych miejsc. Zawsze więc występują w parach i tworzą układ schodowy. W klasycznej wersji układ to dwa włączniki schodowe, które są umieszczone w różnych miejscach. W ten sposób wchodząc na schody, można zapalić światło i zgasić je już po wejściu na górę. System ten działa również odwrotnie, a więc przy schodzeniu ze schodów. 

Łączniki schodowe mają jednak i inne zastosowanie. Zamontować je można np. na początku i końcu korytarza czy przy łóżku i drzwiach do sypialni. Sprawdzają się wszędzie tam, gdzie jest potrzeba zapalania światła z różnych miejsc. 

Jak podłączyć włącznik schodowy?

Zatem jak podłączyć włącznik schodowy? Najpierw warto dowiedzieć się, jak powinny być rozłożone przewody. Potrzebny jest przewód fazowy (liniowy) i dwa przewody fazowe robocze (korespondencyjne), które są podłączone między łącznikami. Pierwszy włącznik wymaga podłączenia do fazy za pomocą przewodu elektrycznego. Drugi podłącza się do źródła światła. Każdy łącznik schodowy musi mieć zatem podłączone co najmniej trzy przewody. Lampę łączy się z przewodem ochronnym i neutralnym. 

Podczas remontu czy budowy domu prace instalacyjne w przypadku włączników schodowych należy rozpocząć od rozłożenia przewodów. Warto zaprojektować instalację tak, aby w przyszłości można było ją rozbudować. Czasem zmiana typu oświetlenia wymaga instalacji kolejnych włączników. 

Jak działają włączniki schodowe podwójne?

Dzięki włącznikom schodowym podwójnym można sterować dwoma źródłami światła w dwóch różnych miejscach. Są to dwa łączniki schodowe schowane w jednej obudowie. Sprawdzają się wówczas, gdy montowane są dwie lampy, bo jedna jest zbyt słaba lub nie oświetla całej przestrzeni. To rozwiązanie stosowane często w sypialniach i długich korytarzach. Jest estetyczne, bo pozwala na zamontowanie na ścianie tylko jednego, ale podwójnego włącznika. 

Jak podłączyć podwójny włącznik schodowy? Trzeba wykorzystać cztery przewody fazowe korespondencyjne między prawą i lewą stroną. Do jednego włącznika trafiają dwa przewody fazowe, z drugiej strony dwoma przewodami są łączone źródła światła. W praktyce każdy łącznik musi być podłączony sześcioma przewodami. Dodatkowo lampy muszą być połączone przewodami ochronnymi i neutralnymi. 

Zasada działania włączników schodowych krzyżowych

Niekiedy instalacja elektryczna wymaga jeszcze większego rozbudowania. Tak jest np. wówczas, gdy trzeba oświetlić schody, na które prowadzi długi korytarz. Dobrze, gdy jest możliwość włączenia lamp za pomocą włącznika na dole schodów, na górze i na końcu korytarza. Innym przykładem jest sterowanie oświetleniem w sypialni. Dwa łączniki znajdować się mogą przy łóżku, a jeden przy drzwiach wejściowych. Wtedy instalację uzupełnić trzeba łącznikiem krzyżowym.

Włączniki krzyżowe są umieszczane między włącznikami schodowymi. Ich ilość w układzie bywa mocno zróżnicowana. Dlatego można stworzyć nawet system ze źródłami światła sterowanymi z 5-6 miejsc. W praktyce schemat układu schodowego z włącznikiem krzyżowym jest podobny do schematu standardowego układu schodowego. Pierwszy włącznik schodowy podłącza się do fazy przewodem fazowym, a drugi do lampy. Poza tym między łącznikami schodowymi umieszcza się dowolną ilość łączników krzyżowych i podłącza je przewodami korespondencyjnymi (po 2 z każdej strony). Później lampy należy połączyć przewodem ochronnym i neutralnym. 

Jakie łączniki schodowe i krzyżowe warto wybrać?

Wiadomo już, jak podłączyć wyłącznik schodowy czy krzyżowy. Jak jednak wybrać odpowiednie produkty?

Na pewno bardzo duże znaczenie ma w tym przypadku klasa szczelności. Ona decyduje o tym, czy włączniki są przeznaczone do użytku na zewnątrz, czy wewnątrz budynków. W miejscach narażonych na trudne warunki pogodowe klasa szczelności IP musi wynosić 55. Są to wówczas tzw. łączniki natynkowe. W łazienkach i pomieszczeniach gospodarczych sprawdzają się modele o IP minimum 44. W standardowych lokalizacjach stosuje się produkty IP20. 

Ponadto należy sprawdzić, czy wszystkie elementy np. ramki i klawisze są sprzedawane razem. Dla zachowania bezpieczeństwa po wyłączeniu zasilania trzeba za pomocą miernika określić, czy w przewodach nie płynie już prąd. Sam montaż włączników schodowych do najtrudniejszych nie należy. Mimo to na końcu należy zawsze sprawdzić poprawność wykonanego połączenia. Jeśli wszystko działa prawidłowo, można dokręcić śruby łączące puszkę z osprzętem. Potem pozostaje jedynie zamontowanie klawisza oraz ramki. To również nie jest zadaniem skomplikowanym.